Avond 9 Vinkeveen

We hebben onze Tour de Boer beëindigd met een prachtige debatavond in De Boei in Vinkeveen. Er waren zo’n honderd belangstellenden.

Tijdens de avond was er op het podium ruimte voor de verhalen van Koos Cromwijk, melkveehouder en BBB-kandidaat voor de Provinciale Staten, Joost Samsom, biologisch veehouder, Derk Boswijk, Tweede Kamerlid voor het CDA, Roelof Bisschop, Tweede Kamerlid voor de SGP en Bertrick van den Dikkenberg, SGP-Statenlid in de provincie Utrecht. Zij gingen elk vanuit hun eigen expertise en invalshoek in op de vraagstukken die op dit moment op de agrarische sector afkomen.

De eerste spreker, Koos Cromwijk, gebruikte zijn tien minuten om een krachtige oproep te doen aan de zaal om alert te blijven en op te blijven komen voor de belangen van de agrarische sector. Er staat ontzettend veel op het spel. Er gebeuren echt dingen die niet moeten kunnen. Duidelijk is dat de stikstofwet van tafel moet en dat er veel meer gestuurd moet gaan worden op de instandhoudingsdoelen. Daarnaast is het hard nodig dat er een schot komt tussen stikstofoxide (Nox) en ammoniak. De strijd om deze dingen te bereiken mag niet verslappen. Koos laat zien hoe hij steun haalt uit zijn geloof en bidt voor de sector.

Joost Samsom liet zien welke ontwikkelingen de sector in de afgelopen decennia heeft doorgemaakt en wat de overheidsmaatregelen die nu op het boerenerf afkomen in de praktijk betekenen voor (inventieve) agrariërs. Grote vraag is wat de overheid snapt van de gebieden. Nitraat in het water speelt in de veenweidegebieden nauwelijks en het verhogen van het waterpeil in sloten gaat enorme gevolgen hebben voor de kwaliteit van het gebied. Samsom: "Ze moeten er gewoon van afblijven. Dit is echt een zaak van het gebied! We zijn volop bezig met alle transities die de de overheid wil. We pakken dat allemaal op. Bodemdaling, energie, stikstof. De overheid moet uitkijken dat ze dit soort bewegingen niet tegenwerken."

Kamerlid Derk Boswijk deelde zijn ervaringen van de afgelopen maanden en lichtte toe waarom hij, ondanks zijn moeilijke positie als CDA’er in de huidige coalitie, het kabinet niet wil laten vallen. Hij neemt de zaal mee in hoe veel hij over zich heen krijgt aan appjes, aan berichtjes, maar ook aan scheldpartijen richting zijn dochters. Vaak komen dit soort berichten bij berichtgeving over dingen die helemaal geen echt nieuws zijn. Bijvoorbeeld de halvering van de veestapel. Dat is nooit kabinetsbeleid geweest. Als Boswijk het over moest doen, zou hij zo zijn handtekening weer zetten onder het coalitieakkoord. 

Kamerlid Roelof Bisschop lichtte in zijn tien minuten uitgebreid toe waarom de SGP twee jaar geleden instemde met de huidige stikstofwet. Cruciaal daarvoor is dat de PAS-melders een duidelijke wettelijke positie hebben. 

Statenlid Bertrick van den Dikkenberg nam de zaal mee naar aangenomen SGP-moties die agrariërs houvast geven in de gebiedsgerichte aanpak, naar openstaande strijdpunten en naar zijn toekomstperspectief voor de agrarische sector.

Moties die helpen in gebiedsgerichte aanpak:

• In juli 2020 werd een motie aangenomen, waarin de Staten uitspraken dat het gebiedsproecs geleid moet worden door een persoon/partij met draagvlak in het gebied en dat er aangesloten moet worden bij lopende processen in de gebieden. Groot-Wilnis Vinkeveen is daarvan een heel erg goed voorbeeld. Hier is al ontzettend veel gebeurd en dit mag niet zomaar bij het grof vuil gezet worden nu er een kaartje of plan van een minister ligt.
• In juli 2021 werd een heel belangrijke motie dat de ruimte die in de Landbouwvisie is geschetst voor een toekomstbestendige landbouw in de provincie Utrecht gewaarborgd blijft en riepen ze het college op in de gebiedstafels niet blind te varen op de stikstofdoelstellingen, maar de brede natuurdoelstellingen én onze toekomstvisie op de landbouw voor ogen te houden en daarnaast bij het Rijk aandacht te vragen voor de problemen die voortkomen uit blind varen op stikstofdoelstellingen.
• In juni 2022 dienden we samen met o.a. het CDA een motie in waarin we uitspraken dat de provincie zich in de gebiedsgerichte aanpak niet richt op op een extra doelstelling voor NNN-gebieden. Ook deze motie is door een Statenmeerderheid gesteund.
• In juli 2020 werd een motie aangenomen, waarin de Staten het college verzochten alles in het werk te stellen om te voorkomen dat er handel met stikstofruimte ontstaat die niet past bij gedragen afspraken binnen de gebiedsprocessen in Utrecht. Met deze motie in de hand kunnen we ons ook nu nog verzetten tegen de opkoopactiviteiten van een bedrijf als Schiphol.
• In juni 2022 werd een motie van onze hand aangenomen, waarin de Staten de opdracht geven om bovenwettelijke ruimte in de gebiedsprocessen beschikbaar te stellen voor de legalisatie van PAS-melders. Een cruciale motie in de strijd om de wettelijke rechten van PAS-melders. Deze bestemming van stikstofrechten is de enige per motie vastgelegde in de provincie Utrecht.

Strijdpunten:

We strijden nog door op de volgende punten:

• Er is schreeuwende behoefte aan een schot tussen NOx en NH3. Daarom dienden wij in november 2022 een motie in om dit schot aan te brengen in onze eigen beleidsregels. Helaas werd deze motie verworpen, maar wij gaan in deze strijd onverminderd door. Tot onze vreugde werd een week later wel een motie aangenomen dat we samen met Gelderland moeten gaan onderzoeken of het mogelijk is een vergunning niet in te trekken als het Rijk daarom vraagt voor een opgekocht boerenbedrijf ten gunste van NOx-projecten.
• Wij pleiten vanaf het begin voor een fatsoenlijk proces van onderop. Dat lijkt steeds maar weer vast te lopen op een lijn van het Rijk dat liever dingen van bovenaf oplegt. Zo dienden wij in november 2022 een motie in om eerst een agenda op te stellen met draagvlak van het gebied en dan pas een concept-programma in te dienen bij het Rijk. Helaas draait de meerderheid van de Staten dit liever om. 
• Wij verzetten ons fel tegen de aantasting van bestaande vergunningen. Helemaal aan het begin van de stikstofdiscussie werd er al gesuggereerd dat de latente ruimte uit vergunningen weggehaald zou worden, nog steeds hangt de optie van het intrekken van vergunningen boven de markt. Wij zijn hier fel tegen. Dit kan niet in een rechtsstaat!
• Wij slaan steeds weer een paar duidelijke piketpaaltjes richting het Rijk: PAS-melders moeten voorop staan (we moeten eerst de rommel van de overheid opruimen voordat we nieuwe projecten mogelijk gaan maken), de regie moet bij de provincie liggen en niet bij het Rijk en 2030 is niet heilig (draagvlak en draagkracht in de gebieden gaat boven snelheid).

Toekomstperspectief 

Voor de SGP-fractie is het van belang dat er toekomstperspectief is voor alle boeren: voor de stoppers, de groeiers en de verbinders. Voor stoppers moeten er betere fiscale regelingen komen en goede ondersteuning om VAB-problematiek te voorkomen. Groeiers zijn van belang voor het geopolitieke vraagstuk van de voedselvoorziening. We moeten gericht investeren in onze voedselvoorziening voor de komende 20-50 jaar in Europees perspectief. In de gebieden rond en in natuurgebieden is het van belang dat boeren een transitie doormaken en meer in verbinding staan met de natuur. Agrarisch natuurbeheer moet echt lonend worden, de natuur en het boerenerf moeten met elkaar in contact staan en de producten kunnen in deze gebieden steeds meer lokaal worden afgezet.

De forumdiscussie werd fel. CDA’er Boswijk werd stevig bevraagd op zijn rol in de coalitie. Duidelijk werd dat velen in de zaal het vertrouwen in het huidige kabinet helemaal kwijt zijn. Een uitvoerige discussie werd gevoerd over de vraag of er wel een stikstofprobleem en waar dat probleem in dat geval uit bestaat. De toon werd buitengewoon fel toen het ging om het opkoopgedrag van Rijkswaterstaat en Schiphol. De zaal en de forumleden riepen Boswijk op om zo snel mogelijk te zorgen voor een schot tussen NOx (stikstof uit vliegtuigen en industrie) en NH3 (ammoniak, stikstof uit dieren). “We kunnen niet tot het voorjaar wachten. De emmer loopt leeg waar we bij staan. Dat staat een gebiedsproces in de weg.”