Avond 6 Zegveld

Onze zesde avond van Tour de Boer hadden we in partycentrum De Milandhof in Zegveld. Zo'n honderd mensen kwamen af op de verhalen van melkveehouder en SGP-raadslid in Oudewater Jan Broere, directeur van Kennis Transfer Centrum (KTC) Zegveld Jasper Beek, agrariër en bekende BBB-er Koos Cromwijk en SGP-Statenlid Bertrick van den Dikkenberg. Naast deze geplande speeches was er ook een extra pitch van Paul Rijken, die zich de afgelopen jaren heeft ingezet voor het innovatiespoor in de stikstofdiscussie. De sprekers gingen elk vanuit hun eigen expertise in op de vraagstukken die op dit moment op de agrarische sector afkomen. Na de speeches was er volop ruimte voor de zaal om input te leveren. 

De eerste spreker, Jan Broere, had tijdens de avond bewust twee petten op. Aan de ene kant is Broere agrariër en zet hij zich in voor de voedselvoorziening van Nederland en Europa. Daarnaast is hij ook actief voor de CU/SGP-fractie in de gemeenteraad van Oudewater. Door die twee petten kon hij tijdens de avond een meerzijdig beeld van de stikstofdiscussie neerzetten. Hij gaf de boeren een paar praktische adviezen vanuit zijn politieke en agrarische kennis. Zijn adviezen kwamen er in hoofdlijn op neer dat het belangrijk is om waakzaam te zijn, scherp te blijven en vooral ook te blijven investeren. Het slechtste wat je nu kunt doen is op je handen gaan zitten en je bedrijf laten verouderen. Je bedrijf wordt dan minder waard en is het investeren door een opvolger niet meer waard. Broere sloot zijn bijdrage af met het slotcitaat van de inleiding van Stephen Covey op zijn beststeller: "Behoed uw hart boven al wat te bewaren is, want daaruit zijn de uitgangen des levens." Dit citaat is uiteraard ontleend aan het Spreukenboek van Salomo.

De tweede spreker was directeur van het Kennis Transfer Centrum (KTC) Zegveld Jasper Beek. Hij vertelde iets over zijn achtergrond, waarbij hij vooral inging op zijn periode in Nieuw Zeeland, waar hij veel kennis op deed over innovaties in de landbouw. Als directeur van het KTC ging hij in op de innovatieve projecten die op deze proefboerderij worden ontwikkeld, op het gebied van bodemdaling, emissies, water, bemesting en biodiversiteit. De projecten zijn veelbelovend, maar hebben wel tijd nodig. Je kunt niet opeens per brief van alles in de gebieden droppen, er is denktijd en ontwikkeltijd nodig. Bovendien duiken er bij allerlei wensen vanuit Den Haag in de proefprojecten ook allerlei neveneffecten op die eerst goed moeten worden doordacht voordat brede implementatie wenselijk is. In de hele stikstofdiscussie mist Beek minstens twee aspecten: er is te weinig aandacht voor de vervuiling door stedelingen. In de discussie is het nu vaak alsof er alleen in het landelijk gebied wordt vervuild, maar in de praktijk is de vervuiling vanuit stedelijke omgeving minstens even groot. In de tweede plaats is er wat Beek betreft veel te weinig oog voor de voedselvoorziening op langere termijn.

De derde spreker was de intussen bekende Koos Cromwijk. Hij is melkveehouder en kandidaat-Statenlid voor de BBB. In zijn speech riep hij de zaal op oog te houden voor elkaar. Boeren moeten elkaar niet uit het oog verliezen. Er gebeuren op dit moment op psychisch vlak vreselijke dingen onder de boeren. Daarnaast riep hij de aanwezige boeren op niet op te geven, maar zich te blijven verdiepen in de plannen: "Gooi je trekker aan de kant, gooi je bedrijf aan de kant en lees die brieven, want dat gaat over jullie toekomst." Cromwijk ziet een nieuwe groene religie opkomen die een eind wil maken aan de landbouw zoals we die al generaties kennen. Daar moet alles voor wijken. Hij wil hiervoor blijven strijden: 'En wij zullen winnen.' Tussen de oproepen door laat Cromwijk zien hoe belangrijk de provincie is voor agrariërs en hoe belangrijk het is om hierop betrokken te zijn. De lijntjes met de SGP-fractie zijn kort en Koos adviseert de aanwezige agrariërs om die lijntjes ook te benutten.

De vierde spreker was onaangekondigd. Paul Rijken had zichzelf aangemeld om te presenteren wat hij de afgelopen jaren met een groep boeren heeft gedaan aan het inbrengen van hun innovatieve idee om stikstofrechten van de landbouw te verleasen (het zogenaamde Nieuwkoopse initiatief). Helaas zitten de deuren en ramen in Den Haag voor dit soort plannen potdicht, zoals Remkes in zijn rapport ook al liet doorschemeren. Confronterend om op een avond als deze te horen dat echt reële plannen op deze manier afketsen op politieke onwil. Rijken riep de provincie op om een eigen lijn te trekken in de innovatiediscussie. 

Onze fractievoorzitter Bertrick van den Dikkenberg benaderde de discussie vanuit drie invalshoeken: wat is onze inbreng in het stikofdebat,  wat is het perspectief voor de agrarische sector wat de SGP-fractie betreft en hoe zien we het landelijk gebied in de toekomst voor ons? De taak van de provincie is sinds de brief van Minister Van der Wal behoorlijk toegenomen: niet alleen de gebieden rondom Natura2000-gebieden, maar het hele landelijk gebied moet meedoen; de reductie is vele malen hoger dan verwacht en de opdracht is vergroot doordat naast stikstof ook andere natuurdoelen, klimaatdoelen en waterdoelen zijn toegevoegd aan hetzelfde proces. En dat moet dan allemaal voor 1 juli in een plan zitten… De doelen vanuit het Rijk zijn op al die punten ongekend scherp en hoog. De brieven van afgelopen vrijdag geven weinig hoop en perspectief. Er wordt een enorme bak aan ambities over het landelijk gebied uitgestort en de vraag is waar dit moet eindigen. Het perspectief dat minister Piet Adema daar tegenover zet is flinterdun en veel te weinig om de bak aan ambities draagbaar te maken. Wat echt positief is voor boeren, wordt uitgesteld en doorgeschoven. Dat is echt een gemiste kans! Wel positief is dat expliciet wordt benadrukt dat landbouwgrond nodig is om de ambities voor de landbouw mogelijk te maken. Dat is een nuance die nogal eens gemist wordt in de discussie over het ruimtelijk domein.

De kaders van de Staten zijn helder: we houden ons in principe aan de oude aanpak van inzetten op de gebieden rondom Natura2000, we gaan niet verplicht opkopen,  er komt geen extra opgave voor NNN-gebieden en alle sectoren moeten hun bijdrage leveren. De afgelopen weken is er veel commotie geweest over het opkoopgedrag van het Rijk. Eerder kocht het Rijk al de stikstofrechten van twee boerderijen op voor de verbreding van de A27. Naar aanleiding van de beantwoording op onze schriftelijke vragen hierover ontstond groot rumoer over een suggestie in deze beantwoording dat het Rijk ook op zoek is naar stikstofruimte voor Schiphol. Caroline van der Plas (BBB) diende hierover een vraag in bij het vragenuur. Uit de beantwoording bleek de suggestie van de provincie niet te kloppen. Dit is intussen gerectificeerd. Het belangrijke punt van de noodzaak van een schot tussen NH3 en NOx is intussen wel op de landelijke agenda gezet en dat is wat ons betreft een goede zaak. Dat schot kan er niet snel genoeg komen. Dat is echt nodig voor de gebiedsprocessen. 

Voor de SGP-fractie is het van belang dat er toekomstperspectief is voor alle boeren: voor de stoppers, de groeiers en de verbinders. Voor stoppers moeten er betere fiscale regelingen komen en goede ondersteuning om VAB-problematiek te voorkomen. Groeiers zijn van belang voor het geopolitieke vraagstuk van de voedselvoorziening. We moeten gericht investeren in onze voedselvoorziening voor de komende 20-50 jaar in Europees perspectief. In de gebieden rond en in natuurgebieden is het van belang dat boeren een transitie doormaken en meer in verbinding staan met de natuur. Agrarisch natuurbeheer moet echt lonend worden, de natuur en het boerenerf moeten met elkaar in contact staan en de producten kunnen in deze gebieden steeds meer lokaal worden afgezet. Bertrick ging ook in op het rapport van Remkes, dat vorige week verscheen. Op verschillende punten biedt het rapport van Remkes een sprankje hoop. Tegelijkertijd vervliegt al deze hoop, als er geen échte juridische oplossing komt.

Aan het eind van zijn presentatie ging Bertrick in op de toekomst van het landelijk gebied. Voor zijn fractie is het vooral van het allergrootste belang dat er weer vertrouwen komt in elkaar. Op dit moment is alles wat er in het landelijk gebied gebeurt, gestoeld op wantrouwen. Dat wantrouwen wordt steeds dieper en dat staat oplossingen in de weg. Wat de SGP betreft gaat het erom dat de agrarische sector en de natuur met elkaar in verband gebracht worden. Een robuuste natuur kan er alleen zijn als er samenwerking wordt gezocht met de landbouwsector. En een vitaal platteland is ondenkbaar zonder landbouw en natuur.

Na de speeches was er een forumdiscussie waarbij er volop ruimte was voor input en vragen vanuit de zaal. Verwonderd werd gevraagd waarom er vanuit de landelijke overheid zo weinig ruimte wordt geboden voor innovatie en de SGP werd opgeroepen om in de provincie hierin het verschil te maken. Een vraag kwam ook vanuit de zaal waarom de SGP-gedeputeerde in Overijssel handhaaft op de PAS-melders. Belangrijk te vermelden is dat de vergunningverlening niet in de portefeuille van de SGP-gedeputeerde daar zit, bovendien is het ook belangrijk dat heel veel zaken van PAS-melders daar goed zijn afgehandeld en dat er ook aan de overgebleven zaken heel hard gewerkt wordt. Voor de SGP blijft de lijn dat we ons met hand en tand zullen verzetten tegen handhavingszaken tegen PAS-melders. Het kan en mag niet zo zijn dat individuele agrarische bedrijven worden geconfronteerd met de gevolgen van falend overheidsbeleid. Het is een wettelijke plicht van de Rijksoverheid dat deze knelgevallen op een goede manier worden gelegaliseerd. Dat probleem mag nooit op het bordje van boeren terechtkomen. Ook is er in de discussie aandacht voor het natuurbeleid van de provincie en voor stemgedrag van verschillende partijen in de Staten van Utrecht. Bertrick krijgt veel gelegenheid om uit te leggen hoe de SGP in de Staten opereert en waarin wij het verschil kunnen maken in de context waarin wij ons werk mogen doen.

We kijken opnieuw terug op een waardevolle avond met veel input.