SGP komt op voor de landbouw

Maandag stond de landbouwvisie op onze provinciale agenda. Daarbij voerde ons Statenlid Piet van Leeuwen het woord. Zijn voorbereide inbreng volgt hieronder:

Voorzitter, dank voor het woord, als op één na laatste spreker.

Ik heb mijn bijdrage verdeeld in drie kopjes.

1.       De eerste is van Principiële aard.

 We spreken vandaag over het oudste beroep: agrariër.  In de Bijbel lezen we al bij de zoons van Adam en Eva dat de één landbouwer werd en de ander veehouder. Hiermee gaven ze uitvoering aan de opdracht die de mensheid bij de schepping van GOD heeft meegekregen: de aarde te bouwen en te bewaren. Voor alle generaties na Kaïn en Abel was het die spanning tussen bouwen en bewaren die mensen aanzette om gewetensvol met de aarde om te gaan. Dat is ook vandaag de inzet van de SGP. De aarde moet bebouwd en bewaard worden en daarin spelen agrariërs een grote rol. Wat dat betreft is de transitie die geschetst wordt in deze landbouwvisie er één die wij kunnen steunen. Vooral de kringlooplandbouw heeft onze steun. Het past goed bij het zuinig omgaan met de aarde. Toch zijn we bang dat de provincie hier een grote kans laat liggen. We zitten in deze wereld in een systeem, waarbij grenzen niet meer meetellen. Daarom is het wat ons betreft naïef om de ogen te sluiten voor de internationale context van onze agrarische sector. Wij zijn er voor om de kringloop zo kort mogelijk te houden, maar we pleiten er wel voor de kringlopen ook nationaal en internationaal te sluiten. Dat is ook de lijn van de landelijke landbouwvisie en wat ons betreft ook een realistische inzet. Ik zal daar een concreet voorbeeld bij geven: elk stukje van het varken wordt door onze agrariërs vermarkt. Er wordt dus niets weggegooid. Varkenspoten worden in Nederland niet zoveel gegeten, maar in China is er volop belangstelling voor. Als de ketens in de provincie gesloten moeten worden, kan het zomaar zijn dat die varkenspoten weggegooid moeten worden. Als we de keten internationaal sluiten, kan elk deel van het varken van waarde zijn. Daarnaast hebben we nog een motie om als provincie onze boeren maximaal te kunnen faciliteren zuinig met de bodem om te gaan. Wij verpachten als provincie veel hectares aan diverse agrariërs. Dat doen we nu steeds voor één jaar. Ons voorstel is om daar meer ruimte in te creëren. Als boeren weten dat ze een bepaald stuk grond bijvoorbeeld zes jaar kunnen gebruiken, zullen ze meer inspanning willen en kunnen leveren aan de structuurverbetering van de gepachte grond. Dat is ook duurzaam beheer.

Voorzitter, feitelijk zorgen de agrariërs voor de basis onder ons bestaan. In de commissie heb ik al aangehaald waar de landbouwvisie een taak ziet voor boeren. Het gaat dan vooral om ons voedsel, de kwaliteit van het water, de bodemkwaliteit en ons landschap. Het is een mooie, maar ook moeilijke opgave om de genoemde taken gewetensvol uit te voeren en daar dan ook nog je brood mee te verdienen. Wat dat betreft zijn we blij met de volgende zin in de landbouwvisie: ‘Dat de sector deze bijdragen alleen kan leveren op basis van een rendabele bedrijfsvoering, is evident.’ De schriftelijke beantwoording sprak ons op zich aan. Concrete vraag: komt er in het uitvoeringsprogramma tegenover elke ambitie richting boeren ook provinciale steun? Wat ons betreft is het onbestaanbaar om van boeren die in het rood staan, of bijna in het rood staan, te verwachten dat ze groen gaan doen, zonder dat daar wat tegenover staat. Graag een concrete toezegging op dit punt.

 Toch is dat waar de SGP voor staat: Een landbouw waar gewetensvol gewerkt wordt aan de maatschappelijke behoefte aan voedsel en waar tegelijk ook geld wordt verdiend.

2.       Nu wil ik wat zeggen over het Imago.

En wat dat betreft maken we ons best wel een beetje zorgen. Krijgt de agrarische sector wel de waardering die ze verdient? Nederlandse consumenten verspillen massaal voedsel. Voorzitter weet u hoeveel? Ik heb het nagekeken : 700 miljoen kg per jaar alleen al in Nederland, dat zijn 17500 vrachtwagens!!, terwijl de marges van boeren steeds verder onder druk komen te staan omdat consumenten maar weinig geld overhebben voor hun voedsel, wat voor een groot deel weggegooid wordt! Daar komt nog bij dat elk incident in de sector uitgebreid wordt uitgemeten door de media, maar ook door de overheid zelf. De rectificaties die meestal nodig zijn, blijven uit of worden weergegeven met kleine lettertjes en missen de juiste toonzetting!! Landelijk hebben we de fipronilaffaire gezien, waarbij een topman van de NVWA letterlijk stelde dat ‘de eieren in uw koelkast giftig kunnen zijn’, een half jaar later kwam de zogenaamde kalverfraude, die achteraf een storm in een glas water bleek. In Brabant voelde een SP-gedeputeerde zich geroepen de bedrijfsvoering van boeren te vergelijken met drugsdumpingen. Als SGP ergeren we ons steeds weer aan de manier waarop onze boeren worden afgeschilderd in de media. Helaas zien we deze manier van spreken ook in de landbouwvisie terug. Een paar voorbeelden: “Al jaren is er in veel Natura 2000-gebieden een overschot aan stikstof (ammoniak en stikstofoxiden). Dit is schadelijk voor de natuur.” Dit wordt toegeschreven aan de landbouw. Is het de gedeputeerde bekend dat het volgens de waterschappen in de Oostvaardersplassen buitengewoon slecht gesteld is met stikstof en dat dit veroorzaakt wordt door de grote hoeveelheid ganzen die daar leven? Onder het kopje gezondheid worden allerlei onderzoeken aangehaald waarvan onzeker is of de resultaten goed verifieerbaar zijn. Dan lezen we onder het kopje ‘waterkwaliteit’  “Met name in de veehouderij worden diergeneesmiddelen gebruikt die terug zijn te vinden in het oppervlaktewater en grondwater.” Misschien is het college ervan op de hoogte dat het antibioticagebruik in de veehouderij de afgelopen jaren spectaculair is gedaald, terwijl dat in ziekenhuizen precies omgekeerd is. Medicijnresten komen toch echt vooral bij mensen vandaan. Zomaar drie voorbeelden waarbij de provincie ongenuanceerd schrijft over de landbouw. Jammer, want dit is niet goed voor het imago van de landbouw.

Een ernstiger voorbeeld is dat in de landbouwvisie negatief wordt gesproken over de intensieve veehouderij. Wat ons betreft is dat volkomen onterecht. De Nederlandse intensieve veehouderij loopt voorop qua duurzaamheid en dierenwelzijn in de wereld en heeft mondiaal een voorbeeldfunctie! Bovendien, elk dier dat hier minder wordt gehouden, wordt in Polen, Argentinië of ergens anders meer gehouden. Dat is geen winst voor het milieu, geen winst voor de dieren en zeker geen winst voor de kwaliteit van het voedsel. Ten slotte, we hebben het in de commissie al aangehaald, alleen al in de varkenshouderij wordt jaarlijks 2,9 miljoen ton van ons afval opgegeten, dit inclusief de 700 miljoen ton, die wij weggooien. We zijn toch voor circulariteit? Om deze redenen hebben wij een motie om de intensieve veehouderij niet weg te saneren, maar juist verder te verbeteren en te verduurzamen.

3.       Voorzitter, dan mijn derde blokje. Hoe gaan we nu verder?

We hebben uit de beantwoording van het college begrepen dat er nog een uitvoeringsprogramma gaat komen. Dat is een collegebevoegdheid, dus we willen ons daar niet te veel in mengen. Wel dienen we een motie in om een aantal belangrijke kaders mee te geven. We pleiten ervoor geen dingen te gaan doen die al gedaan worden op plekken met veel meer expertise. In FoodValley lopen heel veel mooie projecten, die nauw aansluiten bij de ambities van onze landbouwvisie. Daarbij kunnen we aansluiten en deze projecten kunnen we bijvoorbeeld door middel van de door O-gen voorgestelde proeftuinen vruchtbaar maken voor heel de provincie. Zo’n samenwerking van onderop is wat ons betreft de meest effectieve manier om de ambities in dit document te halen en bovendien de sector te helpen in de belangrijke vraagstukken die voorliggen. Het zou jammer zijn om dingen over te gaan doen die in dé regio voor agrariërs en voedsel al zijn uitgedacht, FoodValley dus.

 Dan nog vier specifieke punten.

1.       We lezen nog steeds niets concreets over de luchtkwaliteit in de landbouw. In de agenda luchtkwaliteit staat dat we hier in de landbouwvisie op terugkomen. Wij hebben een motie om dit op een effectieve manier in te vullen. Afgelopen maandag was ik, op uitnodiging van Ogen, bij het Poultry Expertise Centre in Barneveld. Meneer Van Muijlekom was daar gelukkig ook, jammer dat er zo weinig Statenleden aanwezig waren, het ging over onze landbouw en dan vooral de intensieve landbouw. We hebben die middag de resultaten gezien van de projecten die daar lopen. Het zou absurd zijn om daar geen gebruik van te maken, maar het wiel zelf weer te willen uitvinden.  30% aangetoonde fijnstof reductie in één jaar op diverse intensieve bedrijven. Vandaar op dit punt een specifieke motie.

2.        U zult begrijpen dat we terughoudender zijn dan het college als het gaat om de zonneweides. Op dit punt komt het CDA binnenkort met een motie, in die discussie komen we nog op dit onderwerp terug.

3.       Dan lezen we dat er wat gedaan gaat worden aan asbest in combinatie met verduurzaming. Kan ik daaruit concluderen dat de oude regeling asbest eraf, zonnepanelen erop van voor 2016 weer wordt ingevoerd? Graag een reactie van het college.

4.        Tot slot, de Menukaart van Food Valley.

 Daarin vinden wij deze landbouwvisie te terughoudend. Wij pleiten ervoor de Menukaart in ieder geval voor het oosten van de provincie te betrekken bij de Omgevingsvisie.  Graag een reactie va het college hierop. Tot slot : Iedereen, die aan deze landbouwvisie zijn steentje heeft bijgedragen, HARTELIJK DANK!