SGP: "Begroting geeft geen antwoord op problemen"

Vandaag stond op de provinciale agenda de bespreking van de begroting. Hieronder de spreektekst van onze SGP-fractievoorzitter Bertrick van den Dikkenberg.

Algemene reactie

Het college heeft een begroting opgesteld die keurig past binnen de kaders van de kadernota. Daar hebben we in zeer Algemene Beschouwingen (wat ons betreft een geslaagd experiment) onze visie op gegeven. De tijd waarin we leven wordt gekenmerkt door onrust en onzekerheid. Terecht dat de begroting dit ook noemt. Hoe kun je ooit begroten in een tijd waarin zoveel onzekerheid heerst? Want wat vandaag vaste grond lijkt, kan morgen zomaar drijfzand blijken te zijn. En we weten hoe het lopen op drijfzand vergaat. Dat brengt ons meteen ook bij ons grootste kritiekpunt op deze begroting. Doordat het geheel zo binnen de kaders is gebleven, lijkt het wel of er niets is veranderd sinds we de kadernota hebben vastgesteld. Een kadernota die alleen door de coalitiepartijen werd gesteund. Wij hadden gehoopt dat de begroting meer adaptief zou worden opgesteld en naast eigen ambities echt oog zou hebben voor de zorgen van al onze inwoners. En die zorgen zijn groot. Kan ik mijn rekeningen nog betalen of zit ik noodgedwongen in de kou? Kan ik nog verse groenten eten of kook ik voor een hele week macaroni zonder groenten? Als wij ons niet meer kunnen verplaatsen in de vraagstukken waarmee veel van onze inwoners te kampen hebben en alleen doelen centraal stellen, vertoont onze volksvertegenwoordiging mankementen. Wij denken dat de democratie verdedigd moet worden door oog te houden voor onze inwoners.

Onze keuzes

En voorzitter, dat vraagt om heldere keuzes. Enkele keuzes die wij maken voor de provincie licht ik nader toe:

-          Dat begint bij de principiële keuze om de opcenten te beperken tot het minimaal noodzakelijke. We zien grote stortingen in de saldireserve uit het resultaat van de begroting. Sparen voor later is voor ons relevant als vastgesteld is waar we voor sparen. Het is en blijft belastinggeld van onze inwoners. Dat mogen we best vragen, maar dan dient concreet te zijn wat we er voor gaan doen. De Groeisprong hanteren wij dus nog niet als kader. Zeker in tijden van financiële nood bij inwoners (juist ook in de lagen van de bevolking die met een autootje naar hun werk moeten en zorgen dat Nederland niet stil valt), kunnen wij verschil maken. Het is voor ons niet uitlegbaar dat in deze tijd de opcenten stijgen. Daarom dienen wij samen met de VVD een amendement in om de opcenten te beperken.

-          Wij kiezen voor het hanteren van de trias energetica. Besparen waar het kan, meer duurzaam opwekken én slim benutten van fossiele energie. Omdat we vooral inzet zien op opwekken van duurzame energie vragen we aandacht voor de opschaling van besparing. Daartoe dien ik een motie in waarin we oproepen gemeenten sneller te helpen met de versnellingsaanpak isolatievouchers speciaal gericht op de huishoudens met de lagere inkomens en een eigen huis. Ik zou zeggen: Gas erop! Dit helpt mensen direct en is nuttig in het terugdringen van energiegebruik.

-          Wij kiezen daadwerkelijk voor het fietspad van de toekomst. Dan kiezen we niet voor waaibomen in rekjes of smurfenbanen, maar voor doorfietsroutes waar primaire kruisingen die voor stagnatie zorgen en sterk als onveilig worden ervaren (zoals de Donderbergrotonde) aangepakt worden. Daarom een motie die oproept tot nader creatief gesprek met inwoners en gemeenteraad om een goede, toekomstbestendige oplossing te vinden voor dit punt. Politieke wil is nodig om de obstakels weg te nemen.

-          Wij kiezen voor het netwerk omgevingsgericht werken dat een belangrijke rol inneemt bij de implementatie van de omgevingswet. Dit netwerk doet veel, presteert en weegt belangen. Het geeft ons als Staten gelegenheid om ons blijvend te bezinnen op de nieuwe werkwijze die meekomt met de invoering van de Omgevingswet. Het is voor de Staten cruciaal hierbij goed geïnformeerd te worden, juist ook buiten de P&C-cyclus om. Daarom een motie met een procesvoorstel de kansen van dit netwerk te verzilveren en podium te geven voor versnelling en opschaling van het gedachtegoed van omgevingsgericht werken.

-          Wij kiezen voor draagvlak in de stikstofdiscussie. Het is vreemd dat een conceptprogramma landelijk gebied naar Den Haag wordt gestuurd voordat de gebiedsagenda vanuit de gebiedstafels is opgesteld. Dat is geen bottom up aanpak, maar een centraal geleide plannenmakerij. Dit is geen keuze voor het landelijk gebied, maar voor een dogma van een minister waar nog niet eens een wettelijke basis onder ligt. Wij pleiten ervoor geen conceptprogramma in te dienen. Nadrukkelijk niet om te vertragen, maar juist om de snelheid erin te houden. Een conceptprogramma levert niks op en geeft wel veel ruis. Wij kiezen voor draagvlak, dat levert uiteindelijk snelheid op.

-          Wij kiezen voor zuiverheid in de stikstofdiscussie. Wat we zien is dat industrie en bijvoorbeeld Schiphol als grote NOx-uitstoters azen op NH3-rechten van boeren die een aanmerkelijk plattere portemonnee dragen. Bij het naderend open stellen van extern salderen dient deze schimmige handel zoveel mogelijk tegengegaan te worden. Omdat NOx ook technisch anders gedrag vertoont (NOx is bijvoorbeeld door het verspreidingsgedrag op grote afstand schadelijker voor natuur en mensen), pleiten wij voor duidelijkheid bij de opstart van de in de begroting opgenomen stikstofaanpak. NOx is geen ammoniak. Daarom een motie om extern salderen van NOx via NH3 te voorkomen.

Op lange termijn zien wij ook dat niet alle plannen kunnen worden uitgevoerd. De gedeputeerde was hier helder over in de commissie. Niet alles kan door een oplopend kapitaallastenplafond. Dat dwingt tot keuzes die wij wel willen maken. Ook juist voor de lange termijn. Vraagt de prijzenstijging niet voor heroverweging van dure projecten waar de noodzaak onvoldoende helder is? Denk aan het ecoduct op de N226 bij Maarsbergen. Graag een reactie van de gedeputeerde. Soms moeten we dan ambities bijstellen, ook met oog op de werkdruk in de ambtelijke organisatie. We kunnen niet blijven persen als de sap er uit is.

 Onze overtuiging

Ik begon mijn bijdrage met de opmerking dat wat vandaag vaste grond lijkt, morgen zomaar drijfzand kan blijken te zijn. Bij alle onrust in de wereld op dit moment en bij alle twijfel die ons kan bekruipen door de maatschappelijke ontwikkelingen, weten wij ons gezegend met de vaste grond van onze Schepper en Zijn Woord. De wetenschap dat God deze wereld regeert en dat het Hem niet uit de hand loopt, is de enige vaste grond die nooit drijfzand zal blijken.

We wensen het college en de ambtelijke organisatie de zegen van deze Vaste Rots toe in het nieuwe begrotingsjaar en kijken uit naar een goede samenwerking, ook in het verkiezingsjaar.